რუსეთის მიერ უკრაინაში სრულმასშტაბიანი შეჭრის დაწყების შემდეგ, რუსეთის ტერიტორიაზე მდებარე სამიზნეებზე უკრაინის მიერ დასავლეთის იარაღით დარტყმის საკითხი პრაქტიკულად ტაბუდადებული იყო, თუმცა, ბოლო დროს ნატოს ქვეყნებმა, რომლებიც უკრაინას იარაღით ეხმარებიან, პოზიციის შეცვლა დაიწყეს.
დღეისათვის ნატოს 10-ზე მეტმა ქვეყანამ უკვე გამოაცხადა მხარდაჭერა უკრაინის დარტყმების მიმართ რუსეთის ტერიტორიაზე, თუმცა მათ შორის ჯერ არ არის ამერიკის შეერთებული შტატები.
როგორც აშშ-ის პრეზიდენტის ადმინისტრაციამ არაერთხელ განაცხადა, ვაშინგტონი არ უჭერს მხარს და არ წაახალისებს უკრაინის დარტყმებს რუსეთის ტერიტორიაზე. თუმცა მაისში აშშ-ის სახელმწიფო მდივანმა ანტონი ბლინკენმა განაცხადა, რომ უკრაინას უფლება აქვს თავად გადაწყვიტოს, როგორ გამოიყენოს შეერთებული შტატებიდან მიღებული იარაღი.
ამავდროულად, უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ უსამართლობა უწოდა უკრაინის უფლების შეზღუდვას, დაარტყა რუსეთს დასავლური იარაღით, ვინაიდან რუსეთის არმიას არ აქვს შეზღუდვები უკრაინის ტერიტორიაზე დარტყმებზე.
ამავდროულად, უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ უსამართლობა უწოდა უკრაინის უფლების შეზღუდვას, დაარტყა რუსეთს დასავლური იარაღით, ვინაიდან რუსეთის არმიას არ აქვს შეზღუდვები უკრაინის ტერიტორიაზე დარტყმებზე.
საფრანგეთისა და გერმანიის ლიდერებმა დღეს განაცხადეს, რომ უკრაინას რუსეთის ტერიტორიაზე მდებარე სამხედრო ობიექტებზე დარტყმების განხორციელების უფლება უნდა მიეცეს. საუბარია სამხედრო ობიექტებზე, საიდანაც უკრაინაზე შეტევები ხორციელდება.
"ჩვენ მხარს ვუჭერთ უკრაინას და არ გვსურს ესკალაცია, ეს არ შეცვლილა. მიგვაჩნია, რომ უნდა მივცეთ სამხედრო ობიექტების განეიტრალების საშუალება, საიდანაც ისვრიან ჭურვებს, საიდანაც თავს ესხმიან უკრაინას, მაგრამ არ უნდა მივცეთ რუსეთის სხვა ობიექტებზე დარტყმის უფლება, ასევე სამოქალაქო ან რუსეთის სხვა სამხედრო ობიექტებზე", - განაცხადა მაკრონმა.
შოლცის თქმით, ის ეთანხმება მაკრონს და სანამ უკრაინა პატივს სცემს იარაღის მიმწოდებელი ქვეყნების პირობებსა და საერთაშორისო სამართალს, მას თავდაცვის უფლება აქვს.
"საერთაშორისო სამართლის თანახმად, უკრაინას ყველა შესაძლებლობაა აქვს იმისათვის, რასაც აკეთებს. ეს პირდაპირ უნდა ითქვას", - აღნიშნა შოლცმა.
ვინ არ არის წინააღმდეგი რუსეთზე უკრაინის თავდასხმების?
ბრიტანეთი
ბრიტანეთმა პირველმა განაცხადა, რომ უკრაინას უფლება აქვს რუსეთის ტერიტორიაზე სამხედრო ობიექტებს ბრიტანული იარაღით დაარტყას. ამის შესახებ ბრიტანეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა დევიდ კამერონმა მაისის დასაწყისში განაცხადა.
"უკრაინას აქვს ამის უფლება. ისევე, როგორც რუსეთი ურტყამს უკრაინის შიგნით, უკრაინას აქვს თავის დაცვის უფლება", - თქვა მან.
ბრიტანეთმა უკრაინას გადასცა შორი მანძილის Storm Shadow რაკეტები და MLRS M270 სისტემები. უკრაინამ ასევე მიიღო AS-90 საარტილერიო სისტემები ბრიტანეთისგან.
საფრანგეთი
საფრანგეთის პრეზიდენტმა ემანუელ მაკრონმა ასევე მხარი დაუჭირა უკრაინულ თავდასხმებს რუსეთის ტერიტორიაზე სამხედრო ობიექტებზე. მისი თქმით, საფრანგეთმა უნდა დაუშვას უკრაინის მიერ "სამხედრო ბაზების განეიტრალება, საიდანაც რუსები რაკეტებს ისვრიან“.
საფრანგეთმა უკრაინას გადასცა შორი მანძილის Scalp-ის რაკეტები, რომლებიც ბრიტანული Storm Shadow-ის ანალოგებია, ასევე MLRS M270 სისტემა და ჰაუბიცები Caesar.
შვედეთი
შვედეთის თავდაცვის მინისტრი პოლ ჯონსონი ასევე არ არის წინააღმდეგი, რომ უკრაინამ შვედური იარაღით დაარტყას რუსეთს. როგორც მან შვედური მედიისთვის კომენტარში განმარტა, ასეთი შესაძლებლობა საერთაშორისო კანონმდებლობით არის გათვალისწინებული.
"უკრაინას აქვს უფლება დაიცვას თავი სამხედრო მოქმედებებით, რომლებიც მიმართულია მტრის ტერიტორიაზე, თუ სამხედრო მოქმედებები შეესაბამება ომის კანონებს. შვედეთი მხარს უჭერს საერთაშორისო კანონს და უკრაინის თავდაცვის უფლებას“, - განაცხადა მან.
უკრაინამ, შვედეთიდან Archer-ის საარტილერიო სისტემები მიიღო.
ჩეხეთი
უკრაინის პრემიერ მინისტრის დენის შმიგალის თქმით, ჩეხეთის პრემიერ-მინისტრი პეტრ ფიალა მხარს უჭერს უკრაინის უფლებას დაარტყას რუსეთის ტერიტორიას დასავლეთის ქვეყნებიდან მიღებული იარაღით.
"ჩვენ ასევე განვიხილეთ პარტნიორების იარაღის გამოყენების შესაძლებლობა აგრესორის ტერიტორიაზე, მე მადლობელი ვარ ბატონი პრემიერის მხარდაჭერისთვის“, - განაცხადა მან ჩეხ კოლეგასთან შეხვედრის შემდეგ.
ჩეხეთმა უკრაინას გადასცა ათობით T-72 ტანკი, ასევე ვერტმფრენი.
პოლონეთი
უკრაინას აქვს უფლება ებრძოლოს რუსეთს ისე, როგორც მას მიზანშეწონილად თვლის, განაცხადა პოლონეთის თავდაცვის მინისტრის მოადგილემ პოლონურ რადიოსთან ინტერვიუში.
”პოლონეთი არ იყენებს რაიმე შეზღუდვას უკრაინელების მიერ პოლონური იარაღის გამოყენებაზე”, - ხაზგასმით აღნიშნა მან.
პოლონეთიდან უკრაინამ მიიღო ტანკები და თვითმავალი საარტილერიო დანადგარები.
ფინეთი
"ფინეთი არ აწესებს რაიმე კონკრეტულ შეზღუდვას უკრაინის მატერიალურ დახმარებაზე, მაგრამ ვარაუდობს, რომ ის გამოყენებული იქნება საერთაშორისო სამართლის შესაბამისად. რუსეთი აწარმოებს უკანონო აგრესიულ ომს უკრაინაში და უკრაინას აქვს უფლება თავდაცვის გაეროს წესდების 51-ე მუხლით. ეს მოიცავს თავდასაცავად აგრესორის ტერიტორიაზე სამხედრო ობიექტებზე თავდასხმებს“, - განაცხადა ფინეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა ელინა ვალტონენმა.
ამავდროულად, ფინეთის თავდაცვის მინისტრის, ანტი გაკანენის თქმით, უკრაინა შეზღუდულია რუსეთის ფედერაციაზე თავდასხმებში ძირითადად იმ ქვეყნების მიერ, რომლებმაც უკრაინის არმიას გადასცეს შორი დისტანციური იარაღი.
ესტონეთი
ესტონეთის თავდაცვის მინისტრმა ჰანო პევკურმა ცოტა ხნის წინ განაცხადა, ქვეყნებმა, რომლებიც უკრაინას გადასცემენ შორი დისტანციურ იარაღს, უნდა მისცენ უკრაინის არმიას ნებართვა გამოიყენონ ისინი რუსეთის ტერიტორიაზე სამხედრო ობიექტებზე.
"გულწრფელად ვიმედოვნებ, რომ ყველა ქვეყანა, რომელსაც აქვს შორი დისტანციური იარაღი, მისცემს ნებართვას უკრაინას, რადგან ეს არ არის ნორმალური, რომ რუსეთი უტევს თავისი ტერიტორიის სიღრმიდან, ხოლო უკრაინელები ცალი ხელით ზურგს უკან იბრძვიან“, - განმარტა მან.
ლატვია
ქვეყნის პრეზიდენტმა ედგარს რინკევიჩმა საჯაროდ დაუჭირა მხარი უკრაინის უფლებას დაარტყა რუსეთის ფედერაციას დასავლური იარაღით და მოუწოდა პარტნიორებს მოხსნან შეზღუდვები.
ლიეტუვა
ლიეტუვის საგარეო საქმეთა მინისტრმა გაბრიელიუს ლანდსბერგისმა ასევე მოუწოდა დასავლელ პარტნიორებს, ნება დართონ უკრაინას გამოიყენოს თავისი იარაღი რუსეთის ტერიტორიაზე დარტყმისთვის.
არც ესტონეთს, არც ლიეტუვას და ლატვიას უკრაინისთვის შორი მოქმედების იარაღი არ გადაუციათ.
ნიდერლანდები
ნიდერლანდების თავდაცვის მინისტრმა კაისა ოლონგრენმა განაცხადა, რომ უკრაინას შეუძლია გამოიყენოს ყველა საშუალება რუსული აგრესიის მოსაგერიებლად.
”აბსოლუტურად ნათელია, რომ მათ უნდა დაარტყონ რუსეთის შიგნით, ასე რომ, ჩემი აზრით, ეს არ უნდა იყოს დებატების საგანი და იმედი მაქვს, რომ სხვა ქვეყნები, რომლებსაც განსხვავებული პოზიცია აქვთ, შეცვლიან მას”, - განაცხადა მან.
ნიდერლანდებმა უკრაინას გადასცა თვითმავალი საარტილერიო სისტემები Caesar, ასევე მიმდინარეობს F-16-ების გადაცემის პროცესი.
კანადა
კანადის საგარეო საქმეთა მინისტრმა მელანი ჯოლიმ განაცხადა, რომ ოტავას არ დაუწესებია რაიმე შეზღუდვა უკრაინისთვის იარაღის გადაცემისას.
კანადამ უკრაინას ტანკები Leopard გადასცა.
ნატოს გენერალურმა მდივანმა იენს სტოლტენბერგმა, რომლის უფლებამოსილების ვადა ამ ზაფხულს ეწურება, ალიანსის ქვეყნებს მოუწოდა, მისცენ უკრაინას რუსეთის ტერიტორიაზე დასავლური იარაღით შეტევის საშუალება.
ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენელმა ჯოზეფ ბორელმა იგივე მოწოდებით მიმართა ევროკავშირის ქვეყნებს.
