უკრაინის პრეზიდენტი ვოლოდიმირ ზელენსკი 2025 წლის მიუნხენის უსაფრთხოების კონფერენციის მთავარ სესიაზე სიტყვით გამოვიდა. ზელენსკი გამოდის ერთიანი ევროპული არმიის შექმნის წინადადებით. მისივე თქმით, უკრაინის ნატოში გაწევრიანების საკითხი დღის წესრიგიდან არ მოხსნილა და ასევე ისაუბრა აშშ-ის პრეზიდენტ დონალდ ტრამპთან მოლაპარაკებებზე და ომის შესაძლო დასრულების თარიღზე.
პუტინს არ სურს მშვიდობა: თავს დაესხა ჩერნობილის ატომურ ელექტროსადგურს და აგროვებს არმიას ბელარუსში “წვრთნებისთვის”
ზელენსკის თქმით, კონფერენციის წინა დღეს რუსულმა დრონმა დაარტყა სარკოფაგს, რომელიც ფარავს ჩერნობილის ატომური ელექტროსადგურის განადგურებულ მეოთხე რეაქტორს. ეს იყო მოდიფიცირებული “შაჰედი”, სულ მცირე 50 კგ ასაფეთქებელი ნივთიერებით.
“ჩვენ ვხედავთ ამას, როგორც რუსეთის ღრმა სიმბოლურ ნაბიჯს“, – განაცხადა ზელენსკიმ.
მან დასძინა, რომ ამჟამად მზადდება ხმელნიცკის ატომური ელექტროსადგურის გაფართოების პროექტი, რუსების მიერ ხელში ჩაგდებული ზაპოროჟიეს ატომური ელექტროსადგურის თემა კი განიხილეს აშშ-ის პრეზიდენტ დონალდ ტრამპთან. მისი აზრით, ამის საპასუხოდ რუსეთმა დრონი გაუშვა და ეს მისი “გიჟური პოზიციაა“.
როგორც უკრაინის პრეზიდენტმა აღნიშნა, მოსკოვს არ სურს მშვიდობა, არ ემზადება დიალოგისთვის, თითქმის ყოველდღიურად აგზავნის ასამდე “შაჰედს“ და რეგულარულად უტევს უკრაინას რაკეტებითა და საჰაერო ბომბებით. გარდა ამისა, გეგმავს 15 დივიზიის შექმნას.
“ჩვენ გვაქვს ინფორმაცია, რომ რუსეთი ამ ზაფხულს “წვრთნების” საბაბით ბელარუსში ჯარების გაგზავნას გეგმავს. ბელორუსიაში მყოფი რუსული ჯარები უკრაინაზე თავდასხმას აპირებენ? შესაძლოა. ან იქნებ თქვენზე თავდასხმას გეგმავენ”, – განაცხადა ზელენსკიმ.
“ევროპას სჭირდება საკუთარი ერთიანი შეიარაღებული ძალები”
ზელენსკის შესაძლო თავდასხმის შემთხვევაში ევროპული არმიების მზადყოფნაში ეჭვი ეპარება. და რამდენად სწრაფად მოახდენენ მოკავშირეები რეაგირებას თუ რუსეთი ჩაატარებს ცრუ დროშის ოპერაციას ან გაგზავნის ჯარებს ნიშნების გარეშე, როგორც 2014 წელს ყირიმში.
გარდა ამისა, აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტმა ვენსმა ნათლად თქვა, რომ ევროპასთან ძველი ურთიერთობა დასასრულს უახლოვდება. ამ პირობებში უკრაინა ევროპას ძალისხმევის გაერთიანებას სთავაზობს.
“ბევრი ლიდერი საუბრობს, რომ ევროპას სჭირდება საკუთარი შეიარაღებული ძალები – ევროპის არმია. მე მჯერა, რომ დრო დადგა – ევროპის შეიარაღებული ძალები უნდა შეიქმნას. ეს არ არის უფრო რთული, ვიდრე რუსეთის თავდასხმების წინააღმდეგ მტკიცედ დგომა – როგორც ჩვენ ეს უკვე გავაკეთეთ”, – განაცხადა ზელენსკიმ.
ამისთვის აუცილებელია თავდაცვის, იარაღის წარმოებაზე დანახარჯების გაზრდა, ასევე ერთიანობის გაძლიერება და რუსეთზე პოლიტიკური ზეწოლის გაზრდა. ევროპას აქვს ყველაფერი რაც საჭიროა საარტილერიო, საჰაერო თავდაცვისა და ჯავშანტექნიკის წარმოებისთვის და უნდა დაიწყოს ისე მოქმედება, რომ ვერავინ “მოექცეს მას ისე, როგორც არავის”.
“ევროპას სჭირდება საკუთარი შეიარაღებული ძალები, ვიცი, რომ მარკ რუტე (ნატოს გენერალური მდივანი) ახლა მისმენს. მარკ, ჩემო მეგობარო, ეს არ ეხება ალიანსის შეცვლას. ეს არის ამერიკის ტოლფასი ევროპის წვლილის შეტანა ჩვენს პარტნიორობაში“, – განაცხადა უკრაინის პრეზიდენტმა.
უკრაინა 24 თებერვალს პარტნიორთა დიდ შეხვედრას ამზადებს
უკრაინა არ დათანხმდება გარიგებებს ზურგს უკან და მისი მონაწილეობის გარეშე.
“არავითარი გადაწყვეტილებები უკრაინის შესახებ უკრაინის გარეშე, არავითარი გადაწყვეტილებები ევროპის შესახებ ევროპის გარეშე. ევროპას უნდა ჰქონდეს ადგილი მაგიდასთან, როდესაც ევროპის შესახებ გადაწყვეტილებებს მიიღებენ. ყველაფერი დანარჩენი ნულია. თუ ჩვენ დავრჩებით საკუთარ მომავალზე მოლაპარაკებების გვერდზე, მაშინ ჩვენ ყველა წავაგებთ“, – განაცხადა ზელენსკიმ.
მისი თქმით, პუტინი ცდილობს შეერთებულ შტატებთან მოლაპარაკებას ერთი ერთზე, რათა გაყოს მსოფლიო. შემდეგ კი ის შეეცდება უზრუნველყოს, რომ პრეზიდენტი ტრამპი „დადგეს წითელ მოედანზე 9 მაისს როგორც რეკვიზიტი მის სპექტაკლში“.
ევროპას სჭირდება ერთი ხმა და არა დუჟინი განსხვავებული. და ისინიც კი, ვინც რეგულარულად მოგზაურობენ მარ-ა-ლაგოში (მინიშნება უნგრეთის პრემიერ-მინისტრის ვიქტორ ორბანის ვიზიტებზე ტრამპის რეზიდენციაში), უნდა იყვნენ ძლიერი ევროპის ნაწილი. წინააღმდეგ შემთხვევაში მოსკოვი მას გაყოფს და ევროპელებს ერთმანეთის ნდობა აღარ ექნებათ.
“ჩვენ უკვე ვმუშაობთ იმისთვის, რომ 24 თებერვალს, რუსეთის სრულმასშტაბიანი შემოჭრის მესამე წლისთავზე, შევძლოთ ერთად შევიკრიბოთ კიევში და ონლაინ რეჟიმში. ყველა ევროპელი ლიდერი და მთავარი პარტნიორი, რომლებიც იცავენ ჩვენს უსაფრთხოებას. ესპანეთიდან ფინეთამდე. დიდი ბრიტანეთიდან პოლონეთამდე. ვაშინგტონიდან ტოკიომდე. ამ შეხვედრამ მკაფიო წარმოდგენა უნდა მოგვცეს ჩვენს შემდგომ ნაბიჯებზე – მშვიდობისთვის, უსაფრთხოების გარანტიებისთვის და ჩვენი კოლექტიური პოლიტიკის მომავლისთვის“, – განაცხადა ზელენსკიმ.
ნატოში გაწევრიანების საკითხი დღის წესრიგიდან არ მოხსნილა
ზელენსკის არ სჯერა უსაფრთხოების გარანტიების ამერიკის გარეშე, რადგან ისინი სუსტი იქნებიან. თუმცა, აშშ არ შესთავაზებს გარანტიებს, თუ ევროპული გარანტიები არ იქნება ძლიერი.
“ასევე არ ვაპირებ უკრაინის ნატოში გაწევრიანების დღის წესრიგიდან ამოღებას, მაგრამ ამჟამად ნატოს ყველაზე გავლენიანი წევრი ჩანს პუტინი, რადგან მის ახირებას ძალუძს ნატოს გადაწყვეტილებების დაბლოკვა. და ეს იმის მიუხედავად, რომ რუსეთი სწორედ უკრაინის არმიამ შეაჩერა – არა ნატოს ქვეყანამ, არა ნატოს ჯარებმა, არამედ მხოლოდ ჩვენმა ხალხმა და არმიამ“, – განაცხადა უკრაინის პრეზიდენტმა.
მისი თქმით, პუტინს უკვე ჰყავს თითქმის 250 ათასი ჯარისკაცი მოკლული, 610 ათასზე მეტი კი დაჭრილი, მაგრამ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ევროპულმა ჯარებმა უკრაინულივით იბრძოლონ. ამიტომ უკრაინის უსაფრთხოების ნებისმიერი გარანტიის საფუძველი ნატოში წევრობა უნდა იყოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, პირობები საშუალებას მისცემს კიდევ ერთი “ნატოს მშენებლობას უკრაინაში”.
პუტინს არ შეუძლია თავდაუსხმელობის რეალური გარანტიების მიცემა
ზელენსკიმ განაცხადა, რომ პუტინს, თავის მხრივ, არანაირი გარანტიის მიცემა არ შეუძლია. მას შემდეგ, რაც 2023 წლის ზაფხულში ის შეეჯახა შეიარაღებულ აჯანყებას (საუბარია ე.წ. “ვაგნერელთა მარშზე”).
“მხოლოდ ეს ერთიც მეტყველებს მის სისუსტეზე. რა მოუვა მილიონ რუს ჯარისკაცს, რომლებიც ახლა უკრაინაში იბრძვიან, სად იბრძოლებენ, თუ არა უკრაინაში? ამიტომ ჩვენ არ შეგვიძლია უბრალოდ დავთანხმდეთ ცეცხლის შეწყვეტაზე უსაფრთხოების რეალური გარანტიების გარეშე, რუსეთზე ზეწოლის გარეშე“, – განაცხადა პრეზიდენტმა.
მისივე თქმით, თუ ომი ისე არ დამთავრდება, როგორც საჭიროა, პუტინს ეყოლება საბრძოლო გამოცდილების ჯარისკაცების ჭარბი რაოდენობა, “რომლებმაც არაფერი იციან გარდა მოკვლისა და ძარცვისა“. ეს არის კიდევ ერთი მიზეზი, რის გამოც რუსეთ-უკრაინის ომი მარტო პუტინთან ერთად ვერ გადაწყდება.
“ჩვენ ერთად უნდა განვახორციელოთ ზეწოლა რეალური მშვიდობის მისაღწევად. პუტინს არ შეუძლია უსაფრთხოების რეალური გარანტიების შეთავაზება. არა მხოლოდ იმიტომ, რომ ის არის პათოლოგიური მატყუარა, არამედ იმიტომ, რომ რუსეთს ამჟამინდელ მდგომარეობაში სჭირდება ომი ძალაუფლების შესანარჩუნებლად. და მსოფლიო დაცული უნდა იყოს ამისგან”, – განაცხადა ზელენსკიმ.
მისივე თქმით, საჭიროა ერთიანი ევროპული არმია, როგორც ნატოს მოდერნიზაცია, საერთო ევროპული პოლიტიკა და სამხედრო თანამშრომლობის სერიოზული დონე.
“ტრამპის სამშვიდობო გეგმა” თუ არსებობს, ეს ჯერ არ ეხება უკრაინას
ზელენსკის თქმით, ტრამპთან საუბრისა და მიუნხენში ამერიკულ დელეგაციასთან შეხვედრების შემდეგ, კონკრეტული სამუშაოები დაწყებულია, მაგრამ “ჩვენ დაუყოვნებლივ უნდა დავიწყოთ ღრმა გადაწყვეტილებების მიღება“. და უკრაინამ უნდა იმუშაოს იმისთვის, რომ აშშ-ის ადმინისტრაციას ჰქონდეს სწორი ხედვა მსოფლიოს მომავლის შესახებ.
მან ასევე აღნიშნა, რომ ტრამპი და პუტინი ამჟამად ამზადებენ ატმოსფეროს ორმხრივი დიალოგისთვის. “ეს მათი საქმეა, მათ შეუძლიათ განიხილონ ყველაფერი, მაგრამ არა უკრაინა უკრაინის გარეშე. და ამ შემთხვევაში არის საფრთხე”, – განაცხადა პრეზიდენტმა.
უკრაინული მხარე ყველა დონეზე საუბრობს, რომ სწორედ მათ უნდა მოამზადონ უსაფრთხოების გარანტიები, როგორც ომის შეჩერების წინაპირობა.
“ეს ჩვენ გარეშე არ მოხდება. და თუ ჩვენ დღეს არ გვაქვს საერთო გეგმა, მაშინ მეჩვენება, რომ აშშ-ს არ აქვს ასეთი გეგმა. თუ მათ აქვთ რაიმე, მაშინ ეს ჩვენზე არ არის, მაგრამ ჩვენ არ გვინდა ასეთი ახალი რეალობა”, – განაცხადა მან.
ზელენსკიმ აღნიშნა, რომ არ იყო ძალიან ბედნიერი, რომ ტრამპმა ჯერ პუტინს დაურეკა, მაგრამ მაინც იქნება დიდი საფრთხე, თუ პირველი შეხვედრა პუტინთან იქნება და არა მასთან. საუბარში ტრამპი დათანხმდა, რომ ზელენსკისთან შეხვედრა სჭირდება.
ზელენსკის თქმით, მნიშვნელოვანია გარანტიების და პირობების მომზადება თვეების განმავლობაში, გადაცემა ტრამპისთვის, რომ გამონახოს დრო შეხვედრებისთვის, რათა საერთო გეგმა შექმნას პუტინის მაგიდაზე დასადებად.
“პრეზიდენტი ტრამპი ძლიერია, მას შეუძლია ამის გაკეთება, სანქციების დაწესებით, ნებისმიერი გზით, რასაც მოისურვებს. ამის შემდეგ კი ომს 2025 წელს შევაჩერებთ. ეს არის მიზანი, ეს არის ჩვენი გეგმა“, – განაცხადა მან.
აშშ-ის დახმარების გაჭიანურება იყო რუსეთის წინსვლის ერთ-ერთი მიზეზი ფრონტის ხაზზე
ზელენსკიმ ასევე განაცხადა, რომ მან ტრამპთან განიხილა სამხედრო დახმარების შვიდთვიანი შეფერხება. მაგრამ მისი მადლობელია, რადგან მისი მხარდაჭერის გარეშე, შესაძლოა, მიწოდება საერთოდ შეჩერებულიყო. ყველა დახმარება უკრაინაში არ ჩასულა, მაგრამ მიწოდება გრძელდება.
“ეს არის ერთ-ერთი მიზეზი, რის გამოც რაღაც დავკარგეთ. დაახლოებით 4 ათასი კვადრატული კილომეტრი დავკარგეთ. დახმარება დროზე რომ მოსულიყო, ყველას ესმის, ასეთი დანაკარგები შეიძლებოდა არ მომხდარიყო. უკეთეს მდგომარეობაში ვიქნებოდით”, – განაცხადა ზელენსკიმ.
შეთანხმება რესურსებზე: “ჩვენ ჯერ კიდევ ვსაუბრობთ”
რაც შეეხება იშვიათი მინერალების მოპოვების გარიგებას, დასავლური მედია წერს, რომ ზელენსკიმ, სავარაუდოდ, უარყო პირველი ვარიანტი. The Washington Post-ისა და NBC News-ის ცნობით, ამერიკულმა მხარემ შესთავაზა უკრაინას გადაეცა უფლებების 50% და სავარაუდოდ, მზად იყო მათ დასაცავად ჯარების განლაგებისთვისაც.
როდესაც სთხოვეს დეტალების გაზიარებას, ზელენსკი მოკლე განცხადებით შემოიფარგლა.
“ჩვენ ჯერ კიდევ ვსაუბრობთ. ჩვენს ისტორიაში, თქვენ იცით, ჩვენ გვქონდა ბევრი განსხვავებული საუბარი აშშ-ის სხვადასხვა ადმინისტრაციასთან. ჯერ კიდევ ჩემს პირველ წელს, ჩვენ გვქონდა ბევრი განსხვავებული დიალოგი”, – აღნიშნა მან.
უკრაინელებს “აბსოლუტურად არ სურთ არჩევნები”, სანამ მშვიდობა არ იქნება
უკრაინის არჩევნების შესახებ კითხვაზე, პრეზიდენტმა უპასუხა, რომ ამჟამად ორიენტირებულია ომის პირობებში ქვეყნის გადარჩენაზე. გარდა ამისა, მისი თქმით, ის “მზადაა არჩევნებზე ისაუბროს, მაგრამ უკრაინელებს აბსოლუტურად არ სურთ არჩევნები”, სანამ მდგრადი მშვიდობა არ იქნება.
“შიშობენ, რომ ჩვენ დავკარგავთ საომარ მდგომარეობას, ჯარისკაცები სახლში წავლენ და პუტინი მთელ ტერიტორიას დაიკავებს… და თუ ვინმეს ეს არ მოსწონს, შეუძლია აირჩიოს სხვა მოქალაქეობა, ვისაც აქვს ქონება საზღვარგარეთ“, – განაცხადა მან.
დასასრულს, მან დაადასტურა, რომ ტრამპთან საუბარში თქვა, რომ პუტინს მისი ეშინია. “და ტრამპმა მომისმინა. ახლა პუტინმაც ეს იცის”, – აღნიშნა ზელენსკიმ.
